DPF - przydatna wiedza o wypalaniu.

[Bodek]

DPF – przydatna wiedza o wypalaniu i problemach powodowanych posiadaniem ekologicznego ustrojstwa, którego potocznie nazwano na naszym forum „chwastem”.

Na początek troszkę historii:

Filtr cząstek stałych (skrót DPF od ang. diesel particulate filter lub FAP od fr. filtre à particules) - filtr montowany w układach wydechowych silników wysokoprężnych, oczyszczający gazy spalinowe z cząstek sadzy. W silnikach samochodowych stosowany od 1996 roku. Ich wprowadzenie pozwoliło wyeliminować emisję czarnego dymu, charakterystycznego dla starszych pojazdów z silnikami Diesla. W celu eliminacji większej ilości cząstek stałych, jak również innych związków trujących, filtry cząstek stałych stosowane są w połączeniu z innymi układami zmniejszającymi ich ilość, tj. katalizatorami oxicat, DeNOx lub ich kombinacją w postaci katalizatorów czterofunkcyjnych. Przykładem może być układ CRT będący połączeniem katalizatora oxicat i filtra cząstek stałych.

Kto go ma? Najlepiej i najpewniej rozkodować VIN swojego autka (można to zrobić w odpowiednim dziale na forum), lub drogą namacalną: kładziemy się pod autkiem i mniej więcej na środku podwozia, za katalizatorem ukarze nam się charakterystyczna puszka, w której jest filtr i do niej w zależności od rocznika podpięte są 2 przewody lub 1. Możemy również popatrzeć na słupek auta, od strony pasażera i na tabliczce znamionowej w jej rogu są oznaczenia: 0,5 (MAMY), 1,2 i 1,3 (raczej NIE MAMAY).

Każdy (zdrowy) filtr wypala się jeżeli jego nasycenie zbliży się do 100% i nastąpią dogodne warunki – teoretycznie. Proces wypalania może być zainicjowany już przy nasyceniu rzędu 80%, a nawet 110%. Użytkownik tej marki auta nie jest o tym fakcie powiadamiany w żaden sposób, przychodzi to z czasem, w miarę naszego obycia się z autem. Nie jest to nic strasznego i po pewnym czasie jesteśmy w stanie traktować to jako rzecz normalną i przekonamy się, że pokonując podobne odległości będziemy w stanie przewidzieć kiedy może ruszyć proces wypalania. Najlepszą metodą jest kontrolowanie samemu nasycenie filtra. Możemy to zrobić u każdego mechanika posiadając interfejs do autka lub zaopatrzyć się samemu w takie urządzenie z odpowiednim oprogramowaniem. Sprawdzamy nasycenie oraz dystans w km od ostatniego wypalania.

Nasz filtr zacznie się wypalać jeżeli nastąpią dogodne warunki do rozpoczęcia wypalania:
a) dobrze rozgrzany silnik, tj. temperatura około 80 stopni,
b) rozgrzany układ wydechowy, co ma bezpośredni związek z dobrze nagrzanym silnikiem,
c) prędkość autka, chociaż jak układ jest wystarczająco rozgrzany to sterownik odpali wypalanie nawet przy zerowej prędkości - stojąc na światełkach lub w korku,
d) filtr jest odpowiednio nasycony, czyli jego wartość nasycenia jest powyżej 80%,

Z własnych obserwacji wiem, że przy silniku Z19DT jestem w stanie jeżdżąc tylko po mieście zrobić dystans około 400km pomiędzy wypaleniami. Przy wypalaniu (również po mieście) przejeżdżam dystans około 8 - 10 km. Przy silnikach 1,7, gdzie filtr jest mniejszy ten dystans zmniejszy się do około 200 km, a sam proces wypalania będzie trwał krócej. Dobrą metodą jest utrzymywanie obrotów autko powyżej 2000. Nasycenie filtra po wypalaniu sięga wartości około 15-20%. Jeżeli stopień nasycenia jest dużo wyższy, a wypalania były bardzo krótkie jest to dla nas sygnałem, że nie mógł się zakończyć przez awarię czujnika lub przewodu – zalecam natychmiastową diagnozę i naprawę. Awarię czujników ciśnień lub przewodów ciśnień może powstrzymać proces wypalania, a zatkany filtr i powracające spaliny mogą uszkodzić nam turbinę. Auto wchodzi w tryb serwisowy lub nie można go uruchomić (zalecane jest wypalanie serwisowe – opis troszkę niżej).

Najprostszą metodą zaobserwowania faktu wypalania jest wzrost średniego zużycia paliwa i tak na postoju będzie to wartość około 5l/h, zaś podczas jazdy (miejskiej) średnie zużycie paliwa może miejscami wzrastać nawet do 30l/100km. Oprócz tego zmienia się praca silnika, wchodzi na inne obroty, oraz można zaobserwować zmianę zapachu spalin, zaś w okresach chłodniejszych charakterystyczną smugę dymu za autkiem (chociaż do tej pory widziałem ją tylko raz). Przed wyłączeniem zapłonu, podjeżdżając po domek polecam popatrzyć na chwilowe spalanie, jeżeli jest około 4-5l/h nie gasimy autka!

Przy pokonywaniu dużych odległości proces wypalania jest dla normalnego śmiertelnika niezauważalny, a przebyty dystans w km może sięgnąć nawet 1500 km. Przy tegorocznym wyjeździe wakacyjnym pokonałem dystans 2000 km, miałem 2 wypalania i nawet nie wiedziałem kiedy to nastąpiło (sprawdziłem po przyjeździe podłączając autko pod interfejs.
Rozpoczęte wypalanie powinno być doprowadzone do końca i nie przerywane, co ma bezpośredni związek z żywotnością naszego filtra.

Jeżeli z jakiś względów przerwiemy go sterownik odłoży wypalanie, a następne powinno być już doprowadzone do końca. Przerwanie procesu raz czy dwa (świadomie czy nie) nie jest tragedią, ale robienie tego nagminnie wpędzi nas w poważne koszty lub w końcu zmusi do usunięcia filtra.

Po nieudanym wypalaniu może pojawić się migająca kontrolka świec żarowych. Może się pojawić w dwóch zupełnie odmiennych sytuacjach:
a) kontrolka świec żarowych miga, jeśli proces wypalania został przerwany kilkukrotnie, ale każda z tych prób dotarła do co najmniej 50% regeneracji, jest to równoznaczne z rozpoczęciem kolejnego wypalania i należy bezwzględnie kontynuować jazdę do zakończenia procesu i zgaśnięcia kontrolki.
Kontrolka zapali się tylko w dogodnych do wypalania warunkach. Często włącza się też w korku - silnik jest mocno rozgrzany. Nasycenie filtra jest ponad 105% i jest to ostatnia szansa wypalania filtra, bez jego uszkodzenia lub bez konieczności wypalania serwisowego interfejsem diagnostycznym (ASO, serwis, własny interfejs),
b) kontrolka świec żarowych może migać już po pierwszej nieudanej próbie wypalania, jeśli ta próba została przerwana przed dotarciem procesu wypalania do 50% regeneracji. Można wyłączyć silnik gdyż proces wypalania i tak teraz nie ruszy - proces został odłożony na później. W tej sytuacji kontrolka może już migać zaraz po zapaleniu silnika (silnik jest zimny). Tutaj sytuacja nie jest tragiczna, nasycenie może być np 80% i może być jeszcze kilka prób, które nie będą niczym sygnalizowane – kontrolka świec żarowych.

Najlepiej doprowadzić wypalanie do końca i spać spokojnie. Wiem, że czasami włączy nam się proces wypalania przed drzwiami domu lub przed bramą, wrzucamy wsteczny i jedziemy (nie trwa to wieczność) - takie są uroki posiadania chwasta.

WYPALANIE SERWISOWE:
Wypalanie serwisowe jest odpaleniem na postoju za pomocą interfejs-u. Silnik pracuje około 15 minut na wysokich obrotach(około 3500) i nie mamy pewności, że sadza w filtrze wypali się do wartości książkowej, czyli 15-20%, bywa, że nasycenie po takim wypaleniu jest powyżej 60%. Zabieg ten nie wpływa dobrze na silnik i bije nas po kieszeni, gdyż wiąże się z wymianą oleju, gdyż jest on bardzo rozrzedzony.
Wypalanie to bardzo bogata mieszanka paliwa, którą silnik nie jest w stanie spalić. Część tego paliwa przedostaje się do oleju, co skraca jego żywotność. Zaleca się, szczególnie przy jeździe miejskiej, częstą wymianę w moim przypadku było to 9500km. Oprócz tego należy monitorować poziom oleju. Polecam monitorowanie interfejsem, pilnowanie kontrolki INSP (okresowy przegląd).

Pamiętajmy, że:
a) do autka z dpf-em stosuje się niskopopiołowy olej,
b) lejemy przyzwoite paliwo,
c) sprawdzamy poziom nasycenia,
d) reagujemy na pojawiające się błędy, szczególnie nie bagatelizujemy usterek związanych z przewodami i czujnikami,
e) kontrolujemy chwilowe zużycie paliwa,
f) wypalanie może się wyłączyć przy dłuższym postoju (proces sam się przerwie),
g) migającej kontrolce świec żarowych (dwa przypadki opisane powyżej),
h) każde wypalanie rozrzedza nam olej.

Ewentualne błędy lub spostrzeżenia proszę kierować na PW Bodek.

Źródło wiedzy: Wikipedia, instrukcja obsługi ZB oraz własne doświadczenia w użytkowaniu auta z chwastem od ponad roku.